Главная Стартовой Избранное Карта Сообщение
Вы гость вход | регистрация 28 / 03 / 2024 Время Московское: 8478 Человек (а) в сети
 

Дак

Г1алг1ай мехка дак йиь тайпара я. К1ай, ц1е 1аьржа сийна. Из диъ тайпа х1арадар ше-ше дукха тайпара декъалу, дикка хьажача ца1 шоллаг1чоа тарайоацаш белгалонаш а йолаш, х1аьта а вай мехка,дакай уж йиъ ц1и мара яц.

К1ай дака коаст къона йолча хана к1ай, я дукха сома а йоацаш корка а йолаш. Ткъоврош я нилхо нийса а йоацаш, цу ткъоврошта пийгаш-ч1онакаш мо листа кхартингаш йоахк. К1айча, дака г1аьнаш готтиго д1аьха да метта тара а долаш. К1айча дака г1аьнаш ц1еча дакачул лоацаг1а да, т1ера сийрда а долаш, чура сийрда баьццара а долаш, из г1а кхозза д1аьхаг1а да ший шоралалла. К1ай дак гаьнаро хьажача бокъонца к1ай кхоллар кхеллача мо к1ай я.
Ц1еча дака ткъовронаш бухьера нийсса я1аьха йолаш, ц1е хеташ листа я. Царех а йоахк, к1айча даках мо пигаш-ч1енокаш аргдолаш цхьа кхартангаш. Г1аьнаш чура баьде баьццара да, т1ера сийрда сийна да, метта тара, готтиго д1аха а долаш. Ц1еча дака г1а пхизза д1аьхаг1а да ший шоралал.
Сийна дака коаст сийна хетт, г1аьнаш а да цунна цхьа сийно а лесташ, дукхаг1а йолча дахчай мо шорал миссела шозза д1аьха а долаш.
1аьржа дака коаст баьде я, г1анаш а да цунна 1аьржа а долаш доккхий а долаш, цудухь оал цох 1аьржа дак. К1еззига к1айча, ц1еча дакала заьлзаг1а я 1аьржа а сийна а дак.
Кеп, бос, г1аьнаш д1адаьлча д1ахо дукхаг1а мел дола х1ама к1айча, ц1еча дака дар мо да цу шин дака. К1ай а ц1е а дак санна накъайоал уж, сага боахама а кхы массадолча х1ама а. Уж йиъэ дак дукхаг1а долча хьале хи атаг1а хул.
Дак в1ашъюххе шиъ, кхоъ кхы дукхаг1а а яг1ш хул, дукхаг1ча даькъе из сийна а 1аьржа а дак я, цхьаь яг1аш а нийслу уж. Дукха лакха яц уж, кхы дукха сома а хилац, бакъда царех цхьаь яг1ар дикка сома а лакха а хул. Хьалъаййича яй, бееллача кулга боккъала каьда дахча я уж шейола дак.
Хьа а яьккха оатхала д1аег1ача вай мехка надж, ч1инжарг1а д1аяьлча йохка ца ялара дикаг1а духьалотташ йола дахча я из. Ц1ен дог1а а карта дог1а б1оаг1ий а, 1отоха хьокхий а, шолг1ораш а дика хул царех. Ц1еча дака куржамаш, саьргаш а хул, боахама дукханахьа накъа а доал уж. Дукхаг1а долча даькъе нийсса а йолаш йиъ эршал я1аьхаг1а к1езига хул дак. Цхьайолчун овлан т1ара хьал д1оахал ши эрш хиллала йола моттига сомал, ши шу, кхо шу хул. Цу морча сомаг1чарех дулх оата гударгаш ю, йиткъаг1чар т1а я1аьха ме хьа а хоадаяй десметта 1о а йилле дахча доах, хьокхий ирду, цу т1а 1от1а а оттаяй бела, бахьа, шода 1ержамаш ю, дого, гона 1ерж иштта кхыйола а х1амаш ю. К1аьда хилараг1а лачараш дувлац цох, цудухьа ханахьа кхоача а лац из гударг. Шийна т1а моллаг1а болх бой а таккхалча ул из. Вай даьш ма ювцара дахча доаха гударг я из, хаза дий шоана оалаш: «дахча доаха гударг мо хила веза ковна воккхаг1а».
Цхьаяраш ги мара сома а йоцаш хул, дакаш, царех д1оахал нийсденнача боараме б1оаг1ий ду, цхьайолчарех хьокхий ду. Хьунаг1а цхьаккха х1ама ца юташ 1оц1а а яй цар кертаех а цхьацца пайдаш ду.
Яг1ача дукха ч1оаг1а, низ болаш дахча яц дак, лоа диллача, г1оа йиллача, къаьстта цу хана мух хьакхача каглу из, 1ойож. Йоккхалгахьа ластача чура хара йоал дак, из тайпаяр х1аьта а йожара-кагъялара т1ера хул. Из мо моттиг нийсъялча, цхьаккха х1ама ца юташ бахе 1о а яй хьахулаш йола оатхал ю цунах. Хараяьнначох, к1аьда дахча я из, хоза д1ахьакхе чура шаьр а яй доахан, говра, жена юа х1ама а хий а увттаде нийж ю. Баккъала дика хул даках яь нийж, хьалъаййича яй хилараг1а д1а-хьа яхьа атта а йолаш. Д1ахо хулчох б1оаг1а, хьокха, гаьнех,пискхех доккхий а з1амига а коа а отара к1ала хьекха новраш ду, къаьстта ц1еча даках дика хул коа хьекха новраш. Оатхала пайдана йоацар йоагае 1оц1аяхь.
Биса бух-гударг хоза т1ера херхаца-дагарца шаьр-нийсъяй, т1аккха лоабата чорпа хьокх. Ч1аьхка меттаотташ д1алаташ га я дак, нагахь дак ежар б1аьсти яле, дукхаг1ча хана цу шера гобаьккхе цу гударга гонахьа гаьналгаш хьалт1а а яьле юха метта отта йолалу из га-хи. Аьхки, гурахьа ежаяле шоллаг1ча шара х1аьта а д1аболабу цо из болх. Моллаг1а ежача гаьна а ду г1алг1аш из г1улакх, х1ета дак хьоаяьй вай укхаза, дукхаг1а иштта йожар из хилараг1а.
Иштта х1аман хьурмат деш, шоай 1алам лорадаьд вай даьша, царгара масал хьаийца, тарлучча тайпара тахан вай а лорабу вай мохк.
Боккъала дика хул яй а йолаш даках, вай мел лелаеча кечалашта 1ержамаш: бахьа, бела, шода, иштта кхычарна а.
Миччахьа д1аег1ача боккъала атта д1алаташ га я дак, кхыметтале карта б1оаг1ан, ег1ар а хьокхан техар а д1алаташ дукха моттигаш нийслу. Догора дукха лоарх1аш дахча яц дак, цунах йийза ц1и я1айха хилац яхаш. Ханахьа кхийхка ялац даках йийзача ц1арца кхехкаю х1ама, бакъда боккъала чам болаш а унаг1ац1ена а хул.
Даках хинна йокъ боккъала к1аьда а яй а я, цу сахьте д1ахьу из михо. Даках ц1и яьгача пишка чу, я кхуврча чу, я миччахьа арахьа дале а, ц1и яьгаяьлча 1овкъарах дукха х1ама хилац, яй хиларах ц1ера алаца хьалъйихье. Нагахь цхьа моллаг1ча х1аман из езаш яле, ала а к1ур а хьалъухача турба духьал х1ама а оттаяй хала мара 1и хьалг1оргйоацаш, лохера пишка ни1алг а д1акъайле фо чуувзаш ц1и г1оръяргйоацаш хьалоац дака йокъ. Из накъа йоала ма хетта къоагаеча х1ама т1еххьара хьокха маркхал бе.
Даках яьккха каг (опилка) к1езига хул, х1ана аьлча д1оахалуш херх к1езига хьокх цунах, цох яьккха ардакх, кхыйола отхал дукха пайдан ца хуландаь. Цхьа наггахьа пхораг1а гударг йоакх даках цу хана цох кхы дукха каг а ялац.
Массайолча гаьнашта мо б1аьстен юхье са чудол царна, боккъаладар аьлча кхыча гаьнел к1еззига хьалхаг1а ятт1 цар ч1онак, зиза а ший ханнахьа тох. Цхьа ший тайпара да царна тохаш дола зиза, кхыча гаьнашта тохачарна мо лордилгаш а йоацаш. Кхаь пелгаца д1аьха долаш, г1орг1а маха миссел сома долча цхьа ший тайпарча хаьлга т1а хьахул боамбена-петара тара а йолаш боча б1ар миссел йола к1ай гурмат из да дака зиза. Т1аккха ший ханнахьа т1ера петар 1ойож, хаьлга т1а юс ч1агарга к1орига з1ок миссел йолаш цхьа з1амига кашалгаш, цар чу доал берца бурталгаш миссел дола ги, кхаьчача кашилгаш хьа а еллаяле 1одож из ги. Т1адоаллаше цхьа з1амигача оалхазараш дуъ из, 1одежар лохе дахача аькхалгаш дуъ.
Уж йиъэ дак ч1оаг1а дарбане я, царех яьхача гударгашта ваг1ар дукхача бочача лазарашта дарбане да оалар боккхийча наха. Даках яьча х1ман т1а вижа алар а дарбане да аьле, дака гемеш 1о а яй цунах даь мейгеш хулар ц1аг1а латташ. Ц1еча дака куржамех яй аьргаш хулар, цар т1а 1о а бийше д1ак1алт1а а хьак1алт1а а бувлаш, масаш а еш дора дарбаш. Корага хьалъохкар дака куржамех яь аьргаш, цох чакхбаьнна малх геттара дарбане ба аьле.
Тумараш т1ехьа хьажк1аш а коартолаш, кхыйола х1ама лелае тускараш а дора дака куржемех, цхьа кулга говзача, х1ама лаьрх1а деча сага, хийцца фуала яьха хьажк1аш лелаергйош геттара айха дора уж.
Цу г1улакха лаьрх1а д1айог1ар дак, б1аьсти яьлчахьи гурралца дег1 деча г1аьххьа тускар дергдола куржам хулар цунах. Гурахьа уж шебола куржам хьабоаьккхар, б1аьстий цу юкъерча къажах ц1и тохар, т1аккха х1ара юхка т1а кхоккхе-пхиппе куржам т1абоалар, гурахьа уж шебарг а хьабоаккхар, иштта х1ара шерра а бора из болх. Сона дагадоаг1аш из болх лелабора Карабулакерча лесхоза. Из моттиг яр Сурхонеи Яндаренеи хьуна юкъе Оаслакъа пхьоал иллача кхух т1а. Тахан яьшкаш, к1опалгаш, т1ормигаш х1амаш хьа йийба а йийба тускарий болх т1ахьашка а баьнна сага хьа а ца доахаш цу дака куржемех хьу хиннай.
Ц1е, к1ай дак хозлен коа а бешамашка а йог1аш хиннай вай даьша, тахан а дукханахьа яг1а уж хозлен ег1ача гаьнашта юкъе шоай дакъа хьалаьца.
МАТИЕВ Аббас
Сердало

Вы можете разместить эту новость у себя в социальной сети

Доброго времени суток, уважаемый посетитель!

В комментариях категорически запрещено:

  1. Оскорблять чужое достоинство.
  2. Сеять и проявлять межнациональную или межрелигиозную рознь.
  3. Употреблять ненормативную лексику, мат.

За нарушение правил следует предупреждение или бан (зависит от нарушения). При публикации комментариев старайтесь, по мере возможности, придерживаться правил вайнахского этикета. Старайтесь не оскорблять других пользователей. Всегда помните о том, что каждый человек несет ответственность за свои слова перед Аллахом и законом России!

Комментарии

Сб, 09/11/2013 - 07:52

Матиеву респект!!! Хорошая статья!

Пт, 08/11/2013 - 09:56

Ч1оаг1а сакъердаме статья я ер! Дукхаг1а яьзъе ер-мо статьяш! Вайна юккхе дукха ба г1алг1ай шоай наьна мотт бувца а яьзде а ца ховш! Сога хьаттача, из зулам да!

© 2007-2009
| Реклама | Ссылки | Партнеры