ГIалгIай меттала йоазув, дешар, литературни кхоллам эггара хьалха дIаболабаьрашта юкье хьалха лаьттарех ва Озиев ИсмаIалий Салман. Из ваьв 1902 шера 1-гIча феврале Наьсарен района Дошлакъий-юрта. Цун да – Озиев Эке ИсмаIал – Къулбаседа-Кавказе лаьттача граждански тIем тIа дакъа лоацаш хиннав. Цул совгIа, гIалгIай арабисташта юкъе бусулба дина дешар

кIоаргга дайзача нахах а хиннав. 1895 шера нохчий мехка цIи хеза волча алима, Iилманхо-арабист хиннача Новрера Усман-Хьажий бусулба дешара лакхера курсаш яьха а хиннав из. 1898 шера денз 1919 шерага кхаччалца гIалгIай мехка кхаь юрта хиннача маьждигий имам хиннав ИсмаIал-Хьажа. 1898 шереи 1901 шереи – шозза Мекке ХьажцIа ваха, ИсмаIал-Хьажа аьле цIи йоаккхаш хиннай цох гIалгIай бусулба наха. Эрсий йоазув-дешар довзаш хиннавеце а, из дика бовзаш хиннав эрсий меттала болча дешара мах. Из ваьхача замах таро йоацача гIалгIачунга кхача йиш йолаш хиннадац светски дешар. Цудухьа цар юрта 1911 шера кхаь шерара хьалкъа дешара школа хьайийллача, цу школе хьалхарча берашца ший воI Салман деша хоаваьв цо.
1914 шера дешарах дика кхеташ чакхйоаккх школа Салмана. Эрсий дешар дешарца цхьана Iарбий мотт Iомабе а декхарийла ву из дас.
- Делкъелца школе эрсий метала дешар аз, – дувц Салмана, – хIаьта делкъел тIехьагIа Iарбий мотт Iомабора. Даьвошас – Илеза – гIо ду цунна из Iомабе.
Цу шерашка гIалгIай мехка цаI мара хиннаяц 1868 шера Крепосте хьайийла хинна пхе шера дешара школа. Ший юртарча школе дийша ваьлча, цу пхе шерарча школе кхоалагIча классе деша дIаотийт Салман. 1917 шера цига дешаш волаш, дувц Салмана, – са безам тIабахар эрсий меттала долча дешара. Сай лоIамах деша ваьлар эрсий классически литература: Лермонтова, Чехова, Л.Толстойя, Тургенева, Пушкина, кхы дуккха барий стихаши, дувцараши, поэмаши.
Крепостерча школе дийша ваьлча, революционни шерашка йиш йолаш дацар дIахо деша. ДIакъайлар школаш. Цу ханага диллача, дика библиотека вашагIкхийтта хиннай Салмана. Цудухьа делкъелца ший даьца Iарбий дешар Iомадеш хул из, хIаьта делкъел тIехьагIа эрсий меттала дола книжкаш деш цIагIа. Пушкинеи Лермонтовеи стихаш дагахьа Iомаю.
1918-1919 шерашка гIалгIай мехка граждански тIом латташ, лазар кхийтта метта вус цун да, ИсмаIал. Цу шера Дошлакъий-юрта хьайийла болх беш хиннай Iарбий дешар Iомаду медресе. МутIаламашта из дешар хьехаш хул Салмана даьвоша – Илез. Илез цу хана гIалгIай берригача мехка къаьда хиннав. – Цу медресе, – дувц Салмана, – арабистика дешар Iомадарал совгIа, кхыдола Iилмаш а Iомадора: логика, лексика, таржамаш дара говзал, кхы дуккха а. Цига дешаш хул Салман. Уж Iилмаш Iомадарал совнагIа, кхы тIа, чувеча урокаш телаш хиннай цунна даьвошас Илеза.
Цу медресе итт шера дийшад Салмана. 1929 шу хьатIаотташ арабистика еррига курс (58 жай) Iомаду цо. Цхьабакъда граждански тIом латташ яь хиннача човнаша новкъарле ю Салмана балха тIа а вахаре а. Цо ше дувц цох лаьца:
– Наьсар-Керте деникински дошлошта духьала латташ даьра чов яь хиннай цIеча партизана Кокархой Товбота виIийна Мухьмада. ТIема юкъера из аравоаккхаш хиннав Салман. Бронепоезда тIара деникинцаша хьатехача йоккхача топа кхо гарг кхийттай Салмана, контузи ярах шаккхе лерг къорденна дисад. Цу хана денз хIама хьа ца хозаш, йоазонца мара нахаца къамаьл де йиш йоацаш висав из. Цо тIема юкъера араваьккха Кокархой Мухьмад, ше вийрзача, Салман волча венав цунца гIалгIай Iаьдалах доттагIал чIоагIде. Цу хана денз дув биаь доттагIий болаш баьхаб уж.
Граждански тIема шерашка дIайхача лазарах нана еннай Салмана, тIаккха 1923 шера кхайкора лазарах да венна вусс из. Цу хана денз ший ши юша а кхоабаш къахьега волалу из.
Бера хана денз, – дувц Салмана, – поэзеца чIоагIа хьашт долаш вар со. Цудухьа дукхагIа безам тIабодар эрсий классикий стихаш ешара. Дагахь халахеташ хиннав Салман ший къаман меттала стихаш язъеший таро ца хиларах,хIаьта эрсий меттала уж язъяра тоъал эрсий мотт хацар. 20-гIча шерашка эрсий алапашца гIалгIай меттала стихаш язъе оттарах хIама хилацар цун. ГIалгIай метта оазаш дIаоалалацар. Цига цунна долча гIо-новкъостала, гIалгIай цIи хезача просветитела Мальсагов Кураза Зоврбика гIалгIай йоазув хьакхолл латински графика ларда тIа. Вешта аьлча, абат. 1923 шера 1 мая цох пайда эца могаду гIалгIай правительствос – арайоал гIалгIай къаман метта «Сердало» газета хьалхара номер. Исторически лоархIам болаш долча цу хIамо гIалгIай дегаш айду. Цу хана денз гIалгIай алапаш Iомаде волавеннав Салман. Лоаццача юкъа уж алапаш а Iомадаь «Сердало» газета тIа кепатоха дIалу цо ший хьалхара статья – тIахьехам. «ГIалгIай берригача боккхийча а кагийча а нахага» яхаш корта а болаш «Сердало» газета тIа араяьннача цу статья тIа Салмана тIахьехам бу берригача гIалгIашка шоай меттала язде а деша а Iомале яхаш. Из статья 1923 шера 17-гIа июне араяьлча денз Салмана хьинарца къахьег гIалгIай меттала дола йоазув наха могадеш. 1923 шера, из статья араяьнна бутт баьлча, Крепостеи Назранеи хьаелл 3 бетта йола хьехархой курсаш. Цига деша дIаотт Салман а. Уж дийша чакхъяхачул тIехьагIа, гIалгIай къаман литература хьакхоллара къахьега волалу из.
1924 шера гIалгIай меттала ший хьалхара массекх стихотворени язъю Озиева. Царца я «ГIалгIай халкъи просвещении» яхар. Художественни куцага диллача, уж эсала а хеташ, шийх нах белар кхераш, кепа тохийтац цо. Медресе деша вагIаш волча цо мишта язъю светски стихаш, аьнна алар кхерар ше, йоах цо. ХIаьта а уж араяьха хиннай газето. Цу ханналца саго язъяь хиннаяц ший меттала йола стихаш. Цу хана Iарбий меттала назмаши нохчий меттала зикраши мара хиннадац гIалгIашта юкъе лелаш. Цул тIехьагIа, 1928 шера «На подъеме» яхача ростовски журнала тIа Пролетарски йоазонхой Къулбуседа-Кавказски Ассоциаце правлене Председатель хиннача В.И.Ставске яздеш хиннад: «Озиев Салмана 1924 шера массекх стихотворени язъяьй. Уж дика я, аьнна, лархIа йиш я, цхьабакъда цар художественни куцага диллача автора эсала а хийтта, 1928 шера мара араяьха дIаенна хиннаяц цо уж.
1924 шера гIалгIай меттала «Урдуви Тамареи» яха поэма язъю С.Озиева. Цу тIа автора тIахьехам бу халкъага дIаяхача замах тIехадисача зуламерча гIулакхашца къовсам лоаттабараи лоаман кхалсага маIача наха нийсса бокъонаш хилийтараи. Цу поэмах лаьца Нохч-ГIалгIай университета доцент волча В.Б.Корзуна яьздаьд: «20-гIча шерашка кепа теха араяьннача произведенешта юкъе къаьстта белгала я С. Озиева «Калым и Тамара» яха поэма. Цо тешал ду кердача советски заман хьалашка, ший безам хуле, гIалгIай Iадаташца лоаттабеча къовсаме котъяла тарлу кхалсаг». «Тамареи Урдуви» яхача поэмах лаьца тIатоха деза:
– 1923 шера Озиев Салман кхаь бетта хьехархой курсашка дешаш волча хана, цига гIалгIай мотт хьехаш хиннав гIалгIай литература хьакхелларех цаI вола Беков Тембот. Цу хана 50 шу даьнна къонах хиннав из, цхьабакъда паччахьа замах лайнача халонашеи лазарашеи кIалвитарах, дуккха воккхагIа хеташ хиннав дешаш барашта. Цудухьа дешарах дика кхеташ хиннача Салмана гIо деш хиннад цунна урок лерттIа дIа яхьа.
«Беков Темботаца каста-каста литературни темаех лаьца къамаьлаш хулар тха, – дувц Салмана, - сох литератор хилар догдоахаш вар из. Са уйла тIаерзаеш йола литературни сюжеташ ювцар. Царех цаI яр дас аьннар, духьале ца еш дIаэцаш, къаьнарча Iадаташа дIа ма дехха, яхар деш хинна лоаман йоI, хувца а енна, къизача даьна духьала а янна, цхьаккха урдув а ца эцаш, шийна везача зIамсагага маьре яхар дувцаш. Сона езаелар из тема. Цу курсашка деша вагIаш шу даьнначул тIехьагIа, сай хьалхарча произведене хургйола сюжет оттаеш къахьийгар аз. ТIаккха язъе волавелар со «Урдуви Тамареи» яха поэма. Из дар 1924 шу. Кхаь бетта къахьийгар из язъеш». Цу заманга диллача, поэмай тема керда а хала а хиннай. Дуккхаза кердайоахаш, юха язъе езаш хиннав цун автор. Из болх йистебаьлча, «Сердало» газета редакце хоам баь хиннаб Салмана цунна кепа тохар дехаш. 1928 шера 10-гIча июле арадаьннача «Сердало» газета тIа кепатеха хиннай Озиев Салмана «Урдуви Тамареи» яхача поэмана. Диъ шера иллай из кепа ца тохаш, газета «Литературни оагIув» цу шера мара хьа ца хиларах. Газета редакце Озиев Салмана жоп луш 1924 шера язъдаь хинна письмо хьакорадаьд 1979 шера №2 йолча «Лоаман Iуйре» яхача альманаха тIа цох лаьца хоам беш хиннача литературоведа Мальсагов Абойна. Цо язду: «Ший ткъо шу даьлча «Урдуви Тамареи» яха поэма 1924 шера язъяь хинналга ховш дацар хIанзалца. Из гучадаьннад 1924 шера 10 июле Салманага хоам беш газета редакце яздаьча письмох. Из бахьан долаш литературоведаша цу ханналца «Урдуви Тамареи» яха поэма 1928 шера язъяьй яхаш дар, хIаьта из язъяра ха-м 1924 шу да. Диъ шера иллай из «Сердало» редакце кепа ца тохаш.
«Урдуви Тамареи» яхача поэмас шийна йоагIаш йола моттиг яккхай гIалгIай литературе. Поэма тIа дувцаш дола хIамаш дуккхаза нийсденна хиннад гIалгIай халкъа вахаре. Ха дIа мел йода хувцалуш хьаденад гIалгIай къаман вахар. Хувцалуш хьаденад из мехкарий а. Цудухьа 1958 шера кердаяккха хиннай из автора а. Фатем яхаш хинна поэма турпалхочун цIи Марем, аьнна хийцай автора.
Озиев Салмана язъяь «Урдуви Тамареи» яха поэма нохчий а гIалгIай а литературе эггара хьалхара хилара тешал ду нохч-гIалгIай литератораша. Йоазонхочун Плиев Махьмад-Саида 50 шу дизара хетаяьча юбилее белгалдеш дувцар. Масала, нохчий йоазонхочо Сулаева Мамеда яьхад: «Фу бахьан белгалву аз С. Озиев? Нохчийи гIалгIайи йоазонхоех эггара хьалха цо поэма язъяь хиларах». ХIаьта Нохч-ГIалгIай Университета литература кафедра доцент хиннача В.Б.Корзуна яьхад: «С.Озиева «Урдуви Тамареи» яха поэма Нохч-ГIалгIай литературе гучаянна хьалхара произведени я».
ГIалгIай хьалхара сюжетни поэма язъяр Озиев Салман ва. Цун цIи «Урдуви Тамареи» яр. Цу тIа бувц гIалгIай кхалсаг дIа яхача заман тIехьадисача гIулакхех мукъаяларах бола никъ». Из йоазув даьд профессора И. Дахкильгова «ГIалгIай литература» яхача 9-гIча класса учебника тIа.
1928 шу долалуш гIалгIай литератораши йоазонхойи эггара хьалхарча конференце гулбенна хиннаб г. Владикавказе. Цу конференце вIашагIъеллай пролетарски йоазонхой ГIалгIай Ассоциаци. Цу конференце хержа хиннай пхе сагах латта правлени. Т.Д.Беков председатель а волаш, правленена юкъе хиннаб М.Д.Аушев, Х.С. Осмиев, С.И.Озиев, К.Ежский. Конференце дакъа лоацаш хиннаб И.Зязиков юкъе а волаш областа кулгалхой. ШоллагIа гIалгIай оазанхой конференци гулъенна хиннай Владикавказе 1930 шера. Цу вIашагIтеха хиннай керда «Литературни тоаба». Цун правлени хержай пхи саг юкъе волаш: З.К.Мальсагов (председатель), О.А.Мальсагов, Л.П.Семенов (казначей), Х.Б.Ахриев (художник), С.Озиев. Цига тIаийцай «Литературни общества» балха программа а Устав а. 1934 шера еррига йоазанхой организацеш дIа а яха СССР йоазанхой Союз хьаяь хиннай. Цунна кулгалдеш хиннав А.М.Горький. 1934 шера из хьайича денз СССР йоазанхой Союза юкъе волаш хьавенав Озиев Салман. Цун членски билета кIала кулг яздаьд М.Горьке, СССР йоазанхой Союза Председатель из хиларах. Укхаза белгалде деза 1934 шера, СССР йоазаонхой Союза доакъашхой гIалгIаех кхо саг мара ца хинналга: Базоркин Идриси, Муталиев Хьаж-Бийкари, С.Озиеви, хIаьта нохчех ворхI хиннав: Ш.Айсханов, С.Бадуев, А.Дудаев, М.Исаева, М.Мамакаев, Н.Музаев, А.Ножаев.
ГIалгIай литература дегIакхувлара дукха къахьийгад Озиев Салмана. Ший оригинальни произведенеш кхолларал совгIа, цо таржамаш деш хиннад эрсий литература классикий прозаи поэзенеи, дешара учебникаш оттадеш дакъа лаьцад. Иштта цо таржамаш даь хиннад А.пушкина, М.Лермонтова, И.Крылова, Н.Некрасова, Ф.Тютчева, В.Короленко, С. Михалкова, иштта дуккха кхыбарий прозаи поэзеи произведенешта.
1931 шера Владикавказерча педтехникумера дешар чакхдаьлча, Озиев Салман балха хьожаву Наьсарен района Аьлта-юртарча школа заведующела. Цун педагогически балха тIара къахьегам дIаболалу вай мехка бахача наха йоазув-дешар Iомадайтара дIайолаенна хиннача кампанеца цхьана. Школа заведующи ше хиларах Салман керте отт культштабана. Кхийнача наха йоазув-дешар Iомадара болх дIаболабу, хIаьта школе аха деза бераш дешара чуозара школа массекх филиал хьаел юххьанцарча классашка дешара. ХIаьта кхийнача наха дешар Iомадара массекх итт ликпункт хьаел. Культурни болх хьокхам луш вIаштIяхьбаккхарах, 1933 шера январь бетта Назрановски РайОНО школашта тIахьожам лоаттабеча инспектора балха тIа хьожаву. Цу шерашка дешара грамматика учебникаш оттаданза хиларах, школа занятешка пайда эцаш хиннаб 1925 шера Мальсагов Зоврбика яздаь хиннача Iилман граматиках. Цудухьа РайОНО балха тIара мукъа а валийта, 1933 шера ОблОНО вIашагIтехача авторски коллективана юкъе хьожаву Салман. Из юкъе а волаш кхаь сагах латтача тоабас учебникаш яздара болх дIаболабу. ГIалгIай йоазон исторе эггара хьалха 1-2 классашта лаьрхIа дешара программа оттаю цу авторски тоабас. Из болх баь ваьлча Галашкарча РайОНО школашта тIахьожам лоаттабеча инспектора балха хьожаву. Цу хана цига РайОНО заведующи волаш болх беш хиннав цунца педтехникуме ваьгIа Осмиев Хьамзат. Цига болх беш волаш, Галашкарча РайОНО а школай а болх мишта лелабу тахкара цига йоагIа РСФСР Наркомпроса Управлене инспектор йола Кронгауз тайпан цIи лелаю кхалсаг. Цар болх тахка а техка ше Москве цIайодаш, цо тIадилла хиннадар ГIалгIай областа ОблОНО кулгалхошта, Салман РСФСР Наркомпроса Управлене командировке хьалвайта, укх шера ше баьча балхах лаьца цунга доклад-отчет яйтара. Цига отчет е ваха волаш, Салман тIаийца къамаьл даь хиннад цунца РСФСР Правлене наркома заместитель хиннача Н.К.Крупскаяс. Цига цунца вIашагIкхетарах лаьца цIавеча стихотворени язъяьй Салманас «Н.К.Крупскаяйца вIашагIкхетар» аьнна корта а болаш. Из стихотворени юкъеяхай 1978 шера Нохч-ГIалгIай издательствос кепа теха арахийцача «Ираза хьаст» яхача стихай гуллама.
1938 шера СССР правительствос соцам бу мехкара ерригача къаман республикай кепайоазув кирилица алфавита тIа даккха, аьнна. Из соцам кхоачашбара Москвера Нохч-ГIалгIайчене хьожаваь хиннав СССР хьалкъий йоазони меттеи Института профессор Н.Ф. Яковлев. 1938 шера февраль бета ЧЕЧИНГОБЛОНО кулгалхоша Галашкарча РайОНО заведующега распоряжени лу нохч-гIалгIай йоазув эрсий алфавита тIа даккхараи гIалгIай орфографи тоаяраи Озиев Салман Грозне хьожаве, аьнна. Из болх лоаццача юкъа чакхбоаккх Озиев Салман юкъе хиннача тоабас. Паччахьалкхен комиссес къоабалбу нохчийи гIалгIайи йоазув эрсий алфавита тIа доаккхаш цар баь болх. Цу хана денз эрсий алфавита тIа даьккха кепа тоха доладеннад гIалгIай меттала дола йоазонаш. 1938-1941 шерашка Оздоев Iабдразкъий ИбрахIимаца цхьана Озиев Салмана юххьанцарча а юкъерча а школашта лаьрхIа гIалгIай грамматика учебникаш яздеш хул.
1939 шера Орджоникидзера пединститут заочно дешаш чакхйоаккх Озиев Салмана. ТIаккха из балха хьожаву Нохч-ГIалгIай хьехархой говзал лакхъяра йолча институте Iилман болхло волаш. Цига 1940-1941 шерашка педагогикахи хьехархой говзал лакхъяраи йолча гIалгIай мотт хьехара методиках лекцеш ешаш хул из. 1943 шера Салман болх бе хьожаву Нохч-ГIалгIай Паччахьалкхиздате воккхагIа вола редактор волаш болх бара. Нохч-ГIалгIай паччахьалкхиздата воккхагIа волча редактора балха декхараш кхоачашдарца цхьана Озиев Салмана кулгалду гIалгIай меттала йолча Радиокомитета передачай керттерча редактора, хьехархой говзал лакхъяра йолча института Iилман болхлочун, Нохч-ГIалгIай АССР йоазанхой Союза консультанта декхараш кхоачашдеш. Из болхлой кризис этта хиннай немцашца тIом хьарах шевар тIом тIа хиларах. ХIаьта Салман къора хилар бахьан долаш мукъаваьккха хиннав тIем тIа вахара. 1940 шера Советски Союза Гимн гIалгIай меттала яккха хиннай Озиев Салмана. Иштта уж болхаш деш хул из 1944 шера 23 феврале нохчийи гIалгIайи мехках баххалца. ГIалгIаша Казахстанеи Юкъерча Азеи лайна Iазап,халонаш ювцаш поэма язъяьй Салмана «Тамаш яр» яхаш корта а болаш.
Казахстане Кустанайски областа «Трактовый» яхача юрта кхоач Салман а цун дезал а. Цига колхоза учетчик волаш болх бу Озиева.
– Хала дар, – дувц Салмана, – наха, гIалгIашта, тIакхаьчача Iазапа, халонашта бIарахьежа. Шелалах а моцалах а лазарех а дукха нах бовр. Алапи аз беча балхах лацар колхозе. Дезал моцаллах ца бовл ялат лора. Цхьа-ши бутт баьлча, Мальсагов Дошлакъийгара каьхат дера сога. Цу тIа яздора цо:
«Салам-моаршал хилда хьона, хьамсара са новкъост Салман! ЦIаккха хийттадацар сона Киргизера хьо волча Казахстане айса каьхат яздергда аьнна. Из язде дезача кхаьчад вай, иштта хиннай, хьагучох, вай кхел. Са къа хургда хьа, сога массекх мугI каьхат ца яздой. Язде сога, деррига хьай вахар-лелар миштад. Болх беш ва со Фрунзенски областе Токмак яхача городе бане директор волаш. Кастта балха дIавеха мег Фрунзе йолча Iилман Академе филиале болх бе. Со дог тийша ва, хьона а хьай профессех, Iилман-педагогически болх корорба, аьнна. Бусулба жайнаша ма яххара – халонашта са техар – кIалхарваргва…» Кастале халла камендантагара бокъо а яккха, Киргизе Ош яхача городе баха болх ОзиевгIар дезал. Цига Озиев Салмана болх бу Ошски образоване отдела воккхагIа вола инспектор волаш. Ший болх цо дика лелабарахи цох дика кхетарахи облОНО кулгалхоша кхы а лакхву из. 1948 шера Ошски хьехархой институте курсаш хьаелл киргизски школашта лаьрхIа эрсий мотт хьеха хьехархой кийчбара. Цига педагогикеи психологии хьехаш хул Салман. ТIаккха Ошски хьехархой института директоро болх лу цунна. Педагогически балха тIа волаш а Киргизе йоазонхой Союзаца бувзам лоаттабу цо. 1947 шера денз цун мугIарашка хул из. 1957 шера цу балхара хьа а ваьле ший мехка цIавоагIа Озиев.
– 13 шера сона цIаккха бицлуш хиннабац сай мохк а сай къам а, – дувц Салмана. – Са безам бар низ, хьинар, знанеш дIале а, вай йоазонхой произведенеш кепатохаш араяьха, берашта учебникаш оттаде, эрсий классикий произведенеш гIалгIай меттала яьха. Сайна дагадаьхка уж хIамаш кхоачашде волавелар со цIа ма кхаьччинге а». СибарегIара цIавеча ший болх дIахьо хьу Салмана. Нохч-ГIалгIай книжни издательстве болх бу цо воккхагIа вола редактор волаш. Цунца цхьана ший литературни кхоллама балхаш деш а хул. ГIалгIай школашта лаьрхIа юххьанцарчеи лакхерчеи классашта лаьрхIа учебникаш язду гIалгIай меттала. Сов дукха низ, хьинар цу балха дIабаларах цамогаш хул Озиев Салман. 1960 шера болх бита безача отт из. Дарба дайта а салаIа а вода из. Цхьабакъда лазарах вийрзача, магац Озиева, цIагIа вагIа. Нохч-ГIалгIай пединституте гIалгIай мотт хьехаш хул студенташта. ТIаккха 1963 шера ший литературни кхоллама балхаш де волалу хьехархочун болх бита а бита. Цун поэтически произведенеш-поэмаш, стихотворенеш кепатохаш араювл «Лоаман Iуйре» яхача альманаха тIа а, къаьст-къаьста гуллама книжкаш долаш а. ХIаьта «Молодая гвардия», «Детская литература» яха Московски издательстваша, «Таврия» яхача Симферопольски издательствас эрсий меттала араяьха хиннай Озиев Салмана поэтически произведенеш.
1930 шерашка денз хьалкъа дешара системе хьинаре къахьегарах, литературни кхолламе толамаш дахарах Озиев Салман белгалваьхав паччахьалкхен совгIаташ, сийлен цIераш яьларца. 1949 шера СССР Лакхехьарча Совета Президиума Указах «За трудовую доблесть» яха медаль лу. Спецпереселенцашта телаш хиннадац из тайпа совгIат цхьа доккха хIама балха тIа карагI ца даьлча; 1979 шера Нохч-ГIалгIай АССР Лакхерча Совета Президиума Указах «Заслужени работник культуры» яха цIи лу. 1984 шера Нохч-ГIалгIай Лакхехьарча Совета Президиумо «Нохч-ГIалгIай АССР халкъа поэт» яха цIи лу. Аз белгалдаьха совгIаташ, цунна тийннарех цхьадараш мара дац. Ше вахача юкъа беррига ший низ, знанеш, дIалуш сийленца къахьегарах дагардаь варгвоацаш дукха совгIаташ тийннад цунна къахьегамца белгалваларах. Халкъа образоване, Iилман учрежденешка, литературни балхаш деча – миччахьа цо къахьегарах гонахьарча наха сийдеш, лоархIаш, дукха везаш чакхваьннав Озиев Салман. Дала гешт долда цунна.

С. Шадиев
Ч.Ахриева цIерагIча гуманитарни Iилмаш тохкача института литература отдела Iилман болхло
"Сердало"