Тахан вахар хадаш санна
Наьха г1улакхашка хьажа,
Ц1аккха лергвоацаш санна
Керда наькъаш харжа.

Дукха ба вай мехка шоашта хулача сакъердама стихай муг1араш яздеш бола нах. Язде болабеннача хана цхьацца бахьанаш юкъе а лийлхе шоай кхоллама никъ наха д1абовзийта аьттув ца хилча, шоай йоазонех дог а дилле тасса дут цар шоаш доладаь г1улакх. Иштта наха к1езига йовзаш, амма бакъда, поэзен муг1араш хоза язлуш я Мог1албика № 5 йолча ишколера г1алг1ай меттеи литературеи хьехархо Мамилова (Акбиева) Къурейша Цаиэш. Дешархо йолча хана денз стихай муг1араш яздеш, д1ахезачо е уж ешачо лакха мах оттабеш хьайоаг1а из.
- Цаиэш, х1ара яздеш волча сага ший кхолламе бокхог1а г1а боахаргболаш оаг1ув хьалоацаш цхьа саг хул. Хьона уллув лаьттар малав?
- Юкъерча Ачалакхе № 15 йолча ишколе дийшад аз. Дешархо йолча хана гучаяьлар са кхоллама нач1ал. Г1алг1ай мотт ч1оаг1а беза сона, книжкашцара чам бера хана дег чу бессаб. Са оаг1ув хьаллоацаш хиннав са г1алг1ай меттеи литературеи хьехархо Долгиев Ахьмада На1ип. Из редактор а волаш «Хьеголг» яхаш ишколе пенах хьалдетта газет дар са стихаш язъеш. Из дар 1981 шера. Айса каралаьцача наькъ т1а б1у ца къожабеш къахьегар аз цу хана а студентка йолча хана а. Кепатоха аьнна стихай сборник кийчдаьдар аз, вай боккхаг1болча йоазонхоша мога а деш, бакъда дег1а хиннадац из арадала. Л.Н. Толстой ц1ераг1а йолча Нохч-Г1алг1ай Паччахьалкхен университете эрсийи вайнаьхеи метташ 1омадеш филологически факультете деша этта дукха ха ялалехьа боккха хувцам хилар са вахаре. Дукхаг1ча даькъе хаьтта х1ама а доацаш ма теларе цу хана мехкарий маьре д1а.Иштта нийсделар са вахаре а. Цигача юкъах дисар са сборник кепа ца тохаш. Хало хул кхалсага керда фусам 1омае, ц1ахха из 1омае езаш хилча х1аьта а. Цу хана цхьа юкъ яьккхар аз яз ца деш. Ишколе а бар садукха болх. Эрсий а г1алг1ай а шаккъе мотт хьехаш шин сменах болх бе безар. Цун бахьан дар ишколе г1алг1ай мотт хьеха со мара хьехархо ца хилар. Хьехархочун болх атта мичаб: дукха планаш оттаеш а берий тетрадеш т1ара белхаш тохкаш хийла сахаларга йоалар со. Цхьанна оаг1орахьара низ д1акхачар сайна дукха дезача г1улакхага-стихаш язъе. Х1анз аттача яьннача г1олла юха а хьайицаб аз сай къоалам. Цу хана хала хиннадале а х1анз хозахет сона- ц1а дизза дезал ба са й1ий а ви1ий а бараш юкъе болаш. Царна б1арахьежача са парг1ата доал, кхыметтел к1аьдъялар а д1адоал. Из бахьан г1айг1а яц аз сай кхоллама никъ цхьан хана хадарах. Кхалсага деррига ираз цун дезалах ма доалий. Уж дикабар-в1аьхий ва-кх укх дунен т1а.
- Тхьовра аьлар 1а хьай кепатоханза диса стихай сборник вай боккхаг1а болча йоазонхоша могадаьдар аьнна. Малаг1ча йоазонхошца в1ашаг1кхетар хиннад хьа?
- Чахкиев Са1ид, Плиев Махьмад-Са1ид, Арчаков Сали – царца дукхаг1а хиннад са къамаьл. Х1аьта Базоркин Идрисах лаьца къаьстта дувца безам ба са. Ишколера тхо дийшадоалаш ц1ай дездеча венавар из. Цаиэш яха сай ц1и в1алла езацар сона. Цунах лаьца ер муг1араш яздаьдар аз:
Сона дуне эш,
Сона вахар эш,
Сона зизаш эш,
Маьлха й1овхал эш,
Сона шевар эш,
Со х1аний Цаиэш?
Кхыйолча сай стихашца йийшар аз из стихотворени а. Тхай дешаш аьнна даьннача хана, бер мо со хьаьста, шийна б1аргех хийдалар а лоч1къа ца деш, «Хьо-м яц Цаиэщ, хьо-м Дукхаэш я»-аьлар цо сога. Цигача дайзар тхо Базоркин Идрисаца. Бераца з1амига хила а ховш, бокхаг1чарца вокхаг1ал леладе а ховш, цхьалха дог долаш саг вар из. Тамашийна к1аьда яр цун оамал, нахаца йистхилар. Каьхаташ д1а-юха яздеш доттаг1ал дар тха. Дукха каьхаташ да сога цо яздаь. Сурташ а да цунца даьха. Ираз долаш хетт сона се из мо вола саг сайна вайза. Цкъа цунга йистхинначун ц1аккха а вицлургвоацаш саг вар из. «Вар из» алар а нийса хетац сона, х1ана аьлча цун кхолама никъ б1аьхий ба. Цо яздаь муг1араш вай мел дешача хана вайца ва из, сийдола къаман во1. Х1ара йоазонхочо д1алаьцай вай литература юкъе ший моттиг. Царех х1аравар а тахан лоарх1аш, везаш хила деза вайна. Х1аьта а Базоркин Идрисах мел дувце а к1аьдлургьяц со. Из вай литературан «байракх» я аьнна хетт сона. «Г1алг1ай йозонхоех малаг1а вовз?» аьнна хаьттача кхыча къаман саго эггара хьалха цун ц1и йоакх.
Долгиев Ахьмада На1ипа 2001 шера арадаьннад «Один день из жизни Идриса Базоркина» яха книжка. Цу т1а язду цо из тха ишколе вар, дешархошца цун къамаьл хилар.
- Цхьаьннахьа кепатехайий хьа стихашта? Язде болалуча поэташта г1о ма хулий шоай муг1арашта цхьаннахьа кепатехача, шоаш беча белха боаг1а мах бича.
- «Сердало», «Ленина байракх», «Лоаман 1уйре», «Литературни Г1алг1айче»- цу газеташ т1а, журналаш т1а араяьннай са стихаш. Ший кхоллам наха безарга хьежжа мара дог даг1ац поэта къахьега. Из к1езиг-дукха бовзийта новкъостал хиннад сона сай муг1арашта кепатохара. Дукхаг1а болча вай поэтий кхоллама никъ д1аболалу газет «Сердало» ма дий вай.
Тхоай къамаьл чакхдоалаш аз дийхар Цаиэшага массехк стихотворени ешар. Цхьаяраш йовзийта безам бар са газет дешарашта.

* * *
Х1ара бийса хоза йоаг1а
Шийца бахьаш керда фаьлг.
Сигала сийна к1увс а тасса
Дошо седкъий сийрда доаг.
Бетта лир хул хоза доагаш,
Сийрда баьккхе из цун бос.
Сурт из наха духьалаэттача
Мерзача набарца уж тхьовс.
Г1алг1ай мотт дика ховш, хоза диллад Цаиэша укх стихотворене т1а 1аламан сурт. Бийса-из поэта новкъост я. Цун сурт х1ара поэто ший тайпара дул. Эггара кертерадар да- доаг1ача ала дош хилар, из автора дика корадоаг1 ала йиш я ер муг1араш 1одийшача.
Х1ара поэта ший тайпара хул Даьхенцара безам. Эггара хозаг1а йола уйла Даьхенна хетаеш язъяь я ер стихотворени:
Г1алг1ай мохк
Хьоца да са, ираз, вахар,
Ва са къона Г1алг1ай мохк!
Хьадухьа ю аз х1ара ийла,
Хьадухьа детталу са дог.
Хьоца ба са безам, къонал,
Са хьамсара Г1алг1ай мохк!
Хьоца доах аз керда иллеш,
Хьоца байг1а лувз аз ког.
Ала деза, вайна х1анз яйза стихотворенеш Цаиэшас 10-ча классе яг1ача хана язъяь хилар.
Къонача йи1ий кхоллам безама хетадаь муг1араш доацаш хила йиш яц.

* * *
Аьннадац аз хьога «везац»,
Ц1аккха аьнндац,
«Йола» аьлча «Яг1ац» мара
Ала кхийнадац.

Къамаьлашка ла ца дувг1аш,
Майраг1а хила везар.
Хьайна ишта езаш хилча,
1а д1айига езар.
Ц1енхашта дувца деза къамаьл бегашта даьккхад автора. Бакъда, поэзен мотт хоза болаш яздаьд.
Дукха я Цаиэша кхолламе тайп-тайпара тематика йола стихаш: нанна, поэта а поэзена, Даьхенна, 1алама хетаяь, лоацца язъяь стихаш. Нахацарча ший бувзама хетаяьр йовзийтаргья аз:
Халкъа низ – бух боаца 1ам,
Х1аьта со-цунцхьа т1адам.
В1алла тамаш хетац сона, селлара г1орваьннача йоазонхочо - Базоркин Идриса Цаиэшах аьннар. Из моргаш ба вай къаманна «Дукхаэшараш»-шоай мохк а къам а дезараш.
ОЗДОЙ Малика
ГIалгIай мехка къаман юкъара газет "Сердало"